Cập nhật ngành Ngân hàng Q3/2025

Cập nhật ngành Ngân hàng Quý 3/2025: Duy trì quỹ đạo tăng trưởng

Tín dụng tiếp tục tăng tốc trong Q3 – đạt mức cao nhất trong vòng 15 năm qua

Tín dụng toàn hệ thống tăng 3,5% so với quý trước trong Quý 3/2025. Lũy kế 9 tháng đầu năm, tăng trưởng tín dụng đạt 13,4% so với đầu năm – mức cao nhất trong vòng 15 năm qua.  Tăng trưởng tín dụng của nhiều ngân hàng hiện đã tiệm cận hạn mức được NHNN cấp, do đó tối ưu hóa danh mục cho vay sẽ là trọng tâm của các ngân hàng trong giai đoạn cuối năm.

Cho vay trung và dài hạn có xu hướng gia tăng hơn cho vay ngắn hạn kể từ Q2.  Chúng tôi nhận thấy lĩnh vực Xây dựng duy trì mức tăng trưởng cao trong 3 quý liên tiếp, với dư nợ cho vay tăng mạnh tại VPB (+15,3 nghìn tỷ đồng), HDB (+12 nghìn tỷ đồng), KLB (+13 nghìn tỷ đồng) và LPB (+8,4 nghìn tỷ đồng) kể từ đầu năm. Một số ngân hàng chuyên bán lẻ VIB, BVB đẩy mạnh cho vay bất động sản trong Q3, với mức tăng lần lượt 62% và 49% so với quý trước. Cho vay các công ty chứng khoán tiếp tục là điểm sáng nổi bật, ghi nhận mức tăng mạnh trên diện rộng với tổng giải ngân ước đạt ít nhất hơn 44 nghìn tỷ đồng trong Q3.

Chất lượng tài sản phân hóa, với nợ nhóm 2 có xu hướng tăng trở lại

Tỷ lệ nợ xấu toàn ngành ổn định quanh mức 2,0% trong Q3 (-3 điểm cơ bản so với quý trước). Tuy nhiên, nếu nhìn vào con số tuyệt đối, nợ xấu vẫn tăng ròng 2,6% so với cuối Quý 2/2025 mặc dù tín dụng duy trì tăng trưởng cao. Hoạt động xóa nợ xấu tiếp tục đóng vai trò quan trọng giúp giảm tỷ lệ nợ xấu, với tổng giá trị xử lý đạt 21,6 nghìn tỷ đồng (+20% so với cùng kỳ).  Tốc độ hình thành nợ xấu mới toàn ngành tiếp tục xu hướng giảm mạnh xuống 0,05% (so với 0,29% của quý trước), trong khi chi phí dự phòng tín dụng đi ngang 0,3%, giúp giảm áp lực lên chi phí tín dụng trong ngắn hạn.

Tỷ lệ bao phủ nợ xấu (LLR) cải thiện lên mức 84% (từ mức 80% của quý trước). Chúng tôi cho rằng tỷ lệ nợ xấu có thể đã tạo đáy trong ngắn hạn và nhiều khả năng sẽ nhích nhẹ trong các quý tới. Tín dụng tăng mạnh trong giai đoạn cuối năm sẽ là yếu tố kéo giảm tỷ lệ nợ xấu trên dư nợ cho vay, song diễn biến nợ nhóm 2 –  tăng ròng 14% so với quý trước –  là tín hiệu sớm cho thấy rủi ro hình thành nợ xấu mới vẫn hiện hữu.

NIM tiếp tục thu hẹp nhẹ

Biên lãi thuần (NIM) toàn ngành tiếp tục xu hướng giảm nhẹ, xuống còn 3,15% (-3 điểm cơ bản so với quý trước). Một số yếu tố chính tác động đến NIM bao gồm:

• Ở chiều tài sản, lợi suất dần cải thiện khi nhích nhẹ trong 2 quý liên tiếp (+3 điểm cơ bản so với quý trước trong Q3), chủ yếu nhờ các ngân hàng đẩy mạnh cho vay trung và dài hạn. Ngoài ra, đà giảm của lãi suất cho vay có xu hướng chững lại kể từ đầu Q3.

• Dù vậy, chi phí vốn tăng cao hơn (+13 điểm cơ bản) là nguyên nhân chính khiến NIM tiếp tục thu hẹp. Đáng chú ý, chi phí vay các TCTD khác của toàn ngành tăng mạnh 41 điểm cơ bản, với dư nợ vay đạt mức tăng hơn 20% so với quý trước tại thời điểm cuối Quý 3/2025.

Thu nhập ngoài lãi tiếp tục là trụ cột nâng đỡ lợi nhuận toàn ngành trong Q3, với mức tăng 29% yoy – cao gấp hơn 2 lần tốc độ tăng của thu nhập lãi thuần 13% yoy. Mặc dù thu từ nợ xấu đã xóa vẫn là động lực chính (đạt 12,5 nghìn tỷ đồng, +20% yoy), chúng tôi nhận thấy có sự tăng trưởng tốt ở các mảng còn lại. Thu từ phí dịch vụ tăng 19% yoy, chủ yếu nhờ mảng bancansurrance tăng mạnh 56% yoy – đánh dấu mức phục hồi cao nhất trong 3 quý gần đây và thu từ mảng môi giới đạt mức cao kỷ lục. Đà tăng mạnh mẽ của thị trường chứng khoán khi VNIndex thiết lập đỉnh lịch sử mới trong Q3, đã thúc đẩy đáng kể hoạt động môi giới, ngân hàng đầu tư và tự doanh của các công ty chứng khoán thuộc sở hữu trực tiếp của ngân hàng. Nhờ đó, lợi nhuận từ hoạt động mua bán chứng khoán kinh doanh, chứng khoán đầu tư của các ngân hàng cũng tăng mạnh (gấp 13 lần yoy) – với mức thu nhập tăng ấn tượng tại VPB (+828% yoy), TCB (+134% yoy). Ngoài ra, hoạt động kinh doanh ngoại hối tiếp tục khởi sắc (+18% yoy), đóng góp tốt cho mức tăng thu ngoài lãi toàn ngành.

Nguồn huy động – thanh khoản

Về cơ cấu nguồn huy động, sau giai đoạn bùng nổ phát hành GTCG trong nửa đầu năm 2025, tốc độ huy động qua kênh này trong Q3 bắt đầu chậm lại (giảm 2,7% so với quý trước). Tiền gửi của khách hàng cũng ghi nhận mức tăng khiêm tốn 1,7% so với quý trước. Trong khi đó, nguồn tiền gửi Kho bạc nhà nước tại các ngân hàng quốc doanh tăng vọt lên 462 nghìn tỷ đồng – với mức tăng ròng 100 nghìn tỷ đồng so với cuối Quý 2/2025. Điều này phản ánh sự tập trung dòng vốn, qua đó gây tác động đến thanh khoản hệ thống ngân hàng.

Áp lực nhu cầu vốn nhìn chung duy trì ở mức cao trong Q3, thể hiện qua biến động mạnh của lãi suất trên thị trường liên ngân hàng, dù vẫn được hỗ trợ một phần bởi dòng tiền gửi của Kho bạc nhà nước. Chênh lệnh giữa tăng trưởng tín dụng (+21,2% yoy) và tăng trưởng huy động (+18,4% yoy) nới rộng, đồng thời tỷ lệ LDR thuần (tín dụng trên tổng tiền gửi khách hàng) tăng lên 112% (so với 110% của quý trước) – là nguyên nhân chính gây áp lực lên thanh khoản toàn ngành. Tiến độ giải ngân đầu tư công chậm hơn dự kiến, cùng với sức hút từ các kênh đầu tư khác khiến huy động tiền gửi chưa theo kịp đà tăng của tín dụng. Xuyên suốt Q3, NHNN đã bơm ròng thanh khoản VND với khối lượng cao kỷ lục để hỗ trợ thị trường, đưa tổng giá trị lưu hành OMO lên hơn 185 nghìn tỷ đồng.

Trước những diễn biến nêu trên, một số NHTMCP tư nhân bắt đầu điều chỉnh tăng lãi suất tiền gửi từ cuối quý 3/2025, với mức tăng 0,1 – 0,8% ở hầu hết kỳ hạn. Trong thời gian tới, chúng tôi cho rằng xu hướng tăng của mặt bằng lãi suất có thể còn tiếp diễn, nhằm thúc đẩy tăng trưởng huy động và đảm bảo cân đối vốn trước nhu cầu tín dụng cao giai đoạn cuối năm.